இந்தியாவின் திருத்தல மரபில், ஒவ்வொரு சிவஸ்தலமும் தனித்துவமான வரலாறையும் ஆன்மிக மகிமையையும் தாங்கி நிற்கிறது. ஆனால் அந்த இடங்களில் சிலவே, உண்மையிலேயே பார்வையாளர்களை ஆச்சரியத்தில் ஆழ்த்தும் அதிசயங்களைக் கொண்டுள்ளது. அந்த வரிசையில், ஆந்திரா மாநிலத்தின் பீமவரம் அருகே உள்ள யனமதுரு என்ற சிறிய கிராமம், உலகில் எங்கும் காண முடியாத ஒரு அபூர்வக் காட்சியை வழங்குகிறது. சிவபெருமான் தலைகீழாக காட்சி தரும் கோவில்.
புராணக்கதைகளின்படி, சம்பாசுரன் எனும் அரக்கன், பிரம்மனால் பெற்ற வரங்களால் தேவர்களையும் முனிவர்களையும் துன்புறுத்தி, எமனையே வென்று, எமலோகத்தையே கைப்பற்றுகிறான். இதனால், சர்வ லோகங்களும் துன்பத்தில் மூழ்க, எமன் சிவனை நோக்கி கடும் தவம் புரிகிறார். ஆனால் சிவன், யனமதுருவில் தலைகீழாக ஆழ்ந்த தியானத்தில் இருந்ததினால், அவரை அழைக்க எமனால் முடியவில்லை. அப்போது தாயே சிவத்தைத் தாயாகவே நினைக்கும் பார்வதி தேவி, எமனுக்கு சக்தி அளித்து, சம்பாசுரனை வீழ்த்த உதவுகிறாள். இந்த புராணம், சிவன் உணர்வில் கூட எம்மை ரட்சிப்பவர் பார்வதி என்றும், துன்பங்களில் பக்தி என்றும் தெரிவிக்கிறது.
இந்தக் கோவிலின் முக்கிய அதிசயம் சிவன் லிங்கம் வடிவத்தில் அல்ல, மனித உருவில் தலைகீழாக அமர்ந்த நிலையில் இருக்கிறார். பாதங்கள் மேலே, தலை பூமியில். பக்கத்தில், குழந்தை முருகனைக் கையிலே தூக்கி அமர்ந்த அன்னை பார்வதி, “தாய்மையின் தீர்வுரு” எனப் போற்றப்படுகிறது. இந்தக் காட்சியே பக்தர்களுக்கு ஒரே நேரத்தில் ஆச்சரியமும், ஆன்மிக நம்பிக்கையும் அளிக்கிறது.
ஜாதகத்தில் அபமிருத்யு தோஷம், கண்டம், நவகிரக தோஷங்கள், திருமணத் தடைகள், குழந்தையின்மை போன்றவற்றுக்கு தீர்வாக கருதப்படுகிறது. எமனே வழிபட்ட தலம் என்பதால், “மரண பயம் நீங்கும்” என்ற நம்பிக்கை நிலவுகிறது. இந்த கோவில் சுற்றுச்சூழலிலும், சுதை சாளங்கள், கிராம அமைப்பு, கட்டடக் கலையிலும் தனித்துவம் கொண்டது.
இந்த கோவிலுக்கான சுற்றுச்சூழல், நகர சத்தமற்ற அமைதியுடன் ஆன்மிக ஞானம் மலரும் ஒரு இடம். ஆன்மிக தேடலில் உள்ள ஒவ்வொருவரும் ஒரு முறை வந்தே ஆகவேண்டிய தலம் இது. உலகில் தலைகீழாக சிவபெருமான் அருள் பாவிக்கும் ஒரே இடம் என்பது யனமதுருவுக்கு பெருமையை வழங்குகிறது.
